MİLLİ EĞİTİM TEMEL KANUNU1
Kanun Numarası : 1739
Kabul Tarihi : 14/6/1973
Yayımlandığı Resmî Gazete : Tarih: 24/6/1973 Sayı: 14574
Yayımlandığı Düstur : Tertip: 5 Cilt: 12 Sayfa: 2342
I – Kanunun kapsamı:
Madde 1 – Bu Kanun, Türk milli eğitiminin düzenlenmesinde esas olan amaç ve
ilkeler, eğitim sisteminin genel yapısı, öğretmenlik mesleği, okul bina ve tesisleri, eğitim araç
ve gereçleri ve Devletin eğitim ve öğretim alanındaki görev ve sorumluluğu ile ilgili temel
hükümleri bir sistem bütünlüğü içinde kapsar.
BİRİNCİ KISIM
Türk Milli Eğitim Sistemini Düzenleyen Genel Esaslar
BİRİNCİ BÖLÜM
Türk Milli Eğitiminin Amaçları
I – Genel amaçlar:
Madde 2 – Türk Milli Eğitiminin genel amacı, Türk Milletinin bütün fertlerini,
1. (Değişik: 16/6/1983 – 2842/1 md.) Atatürk inkılap ve ilkelerine ve Anayasada
ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine bağlı; Türk Milletinin milli, ahlaki, insani, manevi ve
kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve
daima yüceltmeye çalışan, insan haklarına ve Anayasanın başlangıcındaki temel ilkelere
dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devleti olan Türkiye Cumhuriyetine karşı görev
ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek;
2. Beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş
bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip,
insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan;
yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek;
3. İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte
iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu
kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak;
Böylece bir yandan Türk vatandaşlarının ve Türk toplumunun refah ve mutluluğunu
1 a) Bu Kanunda geçen “temel eğitim” deyimi 16/6/1983 tarih ve 2842 sayılı Kanunla getirilen ek 1 inci
maddeyle “ilköğretim” olarak değiştirilmiştir.
b) Bu Kanunda birlikte veya ayrı ayrı geçen “ilkokul” ve “ortaokul” ibareleri, 16/8/1997 tarih ve 4306 sayılı
Kanunun 8 inci maddesiyle “ilköğretim okulu” olarak değiştirilmiştir.
artırmak; öte yandan milli birlik ve bütünlük içinde iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınmayı
desteklemek ve hızlandırmak ve nihayet Türk Milletini çağdaş uygarlığın yapıcı, yaratıcı,
seçkin bir ortağı yapmaktır.
II – Özel amaçlar:
Madde 3 – Türk eğitim ve öğretim sistemi, bu genel amaçları gerçekleştirecek şekilde
düzenlenir ve çeşitli derece ve türdeki eğitim kurumlarının özel amaçları, genel amaçlara ve
aşağıda sıralanan temel ilkelere uygun olarak tespit edilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri
I – Genellik ve eşitlik:
Madde 4 – Eğitim kurumları dil, ırk, cinsiyet, engellilik ve din ayırımı gözetilmeksizin
herkese açıktır. Eğitimde hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz.2
II – Ferdin ve toplumun ihtiyaçları:
Madde 5 – Milli eğitim hizmeti, Türk vatandaşlarının istek ve kabiliyetleri ile Türk
toplumunun ihtiyaçlarına göre düzenlenir.
III – Yöneltme:
Madde 6 – Fertler, eğitimleri süresince, ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve
doğrultusunda çeşitli programlara veya okullara yöneltilerek yetiştirilirler.
(Değişik: 16/8/1997 – 4306/3 md.) Milli eğitim sistemi, her bakımdan, bu yöneltmeyi
gerçekleştirecek biçimde düzenlenir. Bu amaçla, ortaöğretim kurumlarına, eğitim programlarının
hedeflerine uygun düşecek şekilde hazırlık sınıfları konulabilir.
Yöneltmede ve başarının ölçülmesinde rehberlik hizmetlerinden ve objektif ölçme ve
değerlendirme metotlarından yararlanılır.
IV – Eğitim hakkı:
Madde 7 – İlköğretim görmek her Türk vatandaşının hakkıdır.
İlköğretim kurumlarından sonraki eğitim kurumlarından vatandaşlar ilgi, istidat ve
kabiliyetleri ölçüsünde yararlanırlar.
V – Fırsat ve imkan eşitliği:
Madde 8 – Eğitimde kadın, erkek herkese fırsat ve imkan eşitliği sağlanır.
Maddi imkanlardan yoksun başarılı öğrencilerin en yüksek eğitim kademelerine kadar
öğrenim görmelerini sağlamak amacıyle parasız yatılılık, burs, kredi ve başka yollarla gerekli
2 6/2/2014 tarihli ve 6518 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “cinsiyet” ibaresinden sonra
gelmek üzere “, engellilik” ibaresi eklenmiştir.
yardımlar yapılır.
Özel eğitime ve korunmaya muhtaç çocukları yetiştirmek için özel tedbirler alınır.
VI – Süreklilik:
Madde 9 – Fertlerin genel ve mesleki eğitimlerinin hayat boyunca devam etmesi
esastır.
Gençlerin eğitimi yanında, hayata ve iş alanlarına olumlu bir şekilde uymalarına
yardımcı olmak üzere, yetişkinlerin sürekli eğitimini sağlamak için gerekli tedbirleri almak da
bir eğitim görevidir.
VII – Atatürk İnkılap ve İlkeleri ve Atatürk Milliyetçiliği:
Madde 10 – (Değişik: 16/6/1983 – 2842/2 md.)
Eğitim sistemimizin her derece ve türü ile ilgili ders programlarının hazırlanıp
uygulanmasında ve her türlü eğitim faaliyetlerinde Atatürk inkılap ve ilkeleri ve Anayasada
ifadesini bulmuş olan Atatürk milliyetçiliği temel olarak alınır. Milli ahlak ve milli kültürün
bozulup yozlaşmadan kendimize has şekli ile evrensel kültür içinde korunup geliştirilmesine
ve öğretilmesine önem verilir.
Milli birlik ve bütünlüğün temel unsurlarından biri olarak Türk dilinin, eğitimin her
kademesinde, özellikleri bozulmadan ve aşırılığa kaçılmadan öğretilmesine önem verilir; çağdaş
eğitim ve bilim dili halinde zenginleşmesine çalışılır ve bu maksatla Atatürk Kültür, Dil ve
Tarih Yüksek Kurumu ile işbirliği yapılarak Mili Eğitim Bakanlığınca gereken tedbirler alınır.
VIII – Demokrasi eğitimi:
Madde 11 – (Değişik: 16/6/1983 – 2842/3 md.)
Güçlü ve istikrarlı, hür ve demokratik bir toplum düzeninin gerçekleşmesi ve devamı için
yurttaşların sahip olmaları gereken demokrasi bilincinin, yurt yönetimine ait bilgi, anlayış ve
davranışlarla sorumluluk duygusunun ve manevi değerlere saygının, her türlü eğitim
çalışmalarında öğrencilere kazandırılıp geliştirilmesine çalışılır; ancak, eğitim kurumlarında
Anayasada ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine aykırı siyasi ve ideolojik telkinler yapılmasına
ve bu nitelikteki günlük siyasi olay ve tartışmalara karışılmasına hiçbir şekilde meydan verilmez.
IX – Laiklik:
Madde 12 – (Değişik: 16/6/1983 – 2842/4 md.)
Türk milli eğitiminde laiklik esastır. Din kültürü ve ahlak öğretimi ilköğretim okulları
ile lise ve dengi okullarda okutulan zorunlu dersler arasında yer alır.
X – Bilimsellik:
Madde 13 – Her derece ve türdeki ders programları ve eğitim metotlarıyle ders araç
ve gereçleri, bilimsel ve teknolojik esaslara ve yeniliklere, çevre ve ülke ihtiyaçlarına göre
sürekli olarak geliştirilir.
Eğitimde verimliliğin artırılması ve sürekli olarak gelişme ve yenileşmenin sağlanması
bilimsel araştırma ve değerlendirmelere dayalı olarak yapılır.
Bilgi ve teknoloji üretmek ve kültürümüzü geliştirmekle görevli eğitim kurumları
gereğince donatılıp güçlendirilir; bu yöndeki çalışmalar maddi ve manevi bakımından teşvik
edilir ve desteklenir.
XI – Planlılık:
Madde 14 – Milli eğitimin gelişmesi iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınma hedeflerine
uygun olarak eğitim – insangücü – istihdam ilişkileri dikkate alınmak suretiyle, sanayileşme ve
tarımda modernleşmede gerekli teknolojik gelişmeyi sağlayacak mesleki ve teknik eğitime
ağırlık verecek biçimde planlanır ve gerçekleştirilir.
Mesleklerin kademeleri ve her kademenin unvan, yetki ve sorumlulukları kanunla
tespit edilir ve her derece ve türdeki örgün ve yaygın mesleki eğitim kurumlarının kuruluş ve
programları bu kademelere uygun olarak düzenlenir.
Eğitim kurumlarının yer, personel, bina, tesis ve ekleri, donatım, araç, gereç ve
kapasiteleri ile ilgili standartlar önceden tespit edilir ve kurumların bu standartlara göre optimal
büyüklükte kurulması ve verimli olarak işletilmesi sağlanır.
XII – Karma eğitim:
Madde 15 – Okullarda kız ve erkek karma eğitim yapılması esastır. Ancak eğitimin
türüne, imkan ve zorunluluklara göre bazı okullar yalnızca kız veya yalnızca erkek öğrencilere
ayrılabilir.
XIII – Eğitim kampüsleri ve okul ile ailenin işbirliği:3
Madde 16 – (Değişik: 25/6/2009-5917/17 md.)
Aynı alan içinde birden fazla örgün ve/veya yaygın eğitim kurumunun bir arada
bulunması halinde eğitim kampüsü kurulabilir ve bunların ortak ihtiyaçlarını karşılamak üzere
eğitim kampüsü yönetimi oluşturulabilir. Eğitim kampüsü bünyesindeki ortak açık alan,
kantin, salon ve benzeri yerlerin işlettirilmesi veya işletilmesi kampüs yönetimince yerine
getirilir. Bu şekilde elde edilen gelirler, kampüsün ortak giderlerinde kullanılır. Eğitim
kampüslerinin kuruluşu, yönetiminin oluşumu, gelirlerinin harcanması ve denetlenmesi ile bu
fıkrada belirtilen diğer hususlar Maliye Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığınca müştereken
hazırlanan yönetmelikle düzenlenir.
3 Bu madde başlığı “Okul ile ailenin işbirliği” iken, 25/6/2009 tarihli ve 5917 sayılı Kanunun 17 nci maddesiyle
metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
Eğitim kurumlarının amaçlarının gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için okul ile aile
arasında işbirliği sağlanır. Bu amaçla okullarda okul-aile birlikleri kurulur. Okul-aile birlikleri,
okulların eğitim ve öğretim hizmetlerine etkinlik ve verimlilik kazandırmak, okulların ve maddi
imkânlardan yoksun öğrencilerin zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak üzere; aynî ve nakdî bağışları
kabul edebilir, maddi katkı sağlamak amacıyla sosyal ve kültürel etkinlikler ve kampanyalar
düzenleyebilir, okulların bünyesinde bulunan açık alan, kantin, salon ve benzeri yerleri
işlettirebilir veya işletebilirler. Öğrenci velileri hiçbir surette bağış yapmaya zorlanamaz. Okulaile birliklerinin kuruluş ve işleyişi, birlik organlarının oluşturulması ve seçim şekilleri, sosyal ve
kültürel etkinliklerden sağlanan maddi katkılar, bağışların kabulü, harcanması ve denetlenmesi ile
açık alan, kantin, salon ve benzeri yerlerin işlettirilmesi veya işletilmesinden sağlanan gelirlerin
dağıtım yerleri ve oranları, harcanması ve denetlenmesine dair usul ve esaslar, Maliye Bakanlığı
ve Milli Eğitim Bakanlığınca müştereken hazırlanan yönetmelikle düzenlenir.
Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde, gerekli görülen
hallerde il milli eğitim müdürlükleri; il sınırları içerisinde bulunan bir veya birden fazla
eğitim kampüsü yönetiminin veya okul-aile birliğinin işlettirebileceği veya işletebileceği
yerlere ilişkin ihaleleri bunlar adına yapmaya yetkilidir.
Eğitim kampüsleri ve okul-aile birliklerinin gelirleri, genel bütçe gelirleri ile
ilişkilendirilmeksizin eğitim kampüsü yönetimi ve okul-aile birliği adına bankalarda açılan
özel hesaplarda tutulur.
Eğitim kampüsü yönetimleri ve okul-aile birlikleri, bu madde kapsamında yapacakları
işlemler ve düzenlenen kâğıtlar yönünden damga vergisi ve harçlardan muaf; bunlara ve
bunlar tarafından yapılan bağış ve yardımlar ise veraset ve intikal vergisinden müstesnadır.
XIV – Her yerde eğitim:
Madde 17 – Milli eğitimin amaçları yalnız resmi ve özel eğitim kurumlarında değil,
aynı zamanda evde, çevrede, işyerlerinde, her yerde ve her fırsatta gerçekleştirilmeye çalışılır.
Resmi, özel ve gönüllü her kuruluşun eğitimle ilgili faaliyetleri, Milli Eğitim
amaçlarına uygunluğu bakımından Milli Eğitim Bakanlığının denetimine tabidir.
İKİNCİ KISIM
Türk Milli Eğitim Sisteminin Genel Yapısı
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
I – Örgün ve yaygın eğitim:
Madde 18 – Türk milli eğitim sistemi, örgün eğitim ve yaygın eğitim olmak üzere, iki
anabölümden kurulur.
Örgün eğitim, okul öncesi eğitimi, ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim kurumlarını
kapsar.
Yaygın eğitim, örgün eğitim yanında veya dışında düzenlenen eğitim faaliyetlerinin
tümünü kapsar.
İKİNCİ BÖLÜM
Örgün Eğitim
A) Okul öncesi eğitimi:
I – Kapsam:
Madde 19 – Okul öncesi eğitimi, mecburi ilköğrenim çağına gelmemiş çocukların
eğitimini kapsar.
Bu eğitim isteğe bağlıdır.
II – Amaç ve görevler:
Madde 20 – Okul öncesi eğitiminin amaç ve görevleri, milli eğitimin genel amaçlarına
ve temel ilkelerine uygun olarak,
1. Çocukların beden, zihin ve duygu gelişmesini ve iyi alışkanlıklar kazanmasını sağlamak;
2. Onları ilk öğretime hazırlamak;
3. Şartları elverişsiz çevrelerden ve ailelerden gelen çocuklar için ortak bir yetişme
ortamı yaratmak;
4. Çocukların Türkçeyi doğru ve güzel konuşmalarını sağlamaktır.
III – Kuruluş:
Madde 21 – (Değişik: 16/6/1983 – 2842/6 md.)
Okul öncesi eğitim kurumları, bağımsız anaokulları olarak kurulabileceği gibi, gerekli
görülen yerlerde ilköğretim okuluna bağlı anasınıfları halinde veya ilgili diğer öğretim kurumlarına
bağlı uygulama sınıfları olarak da açılabilir.
Okul öncesi eğitim kurumlarının nerelerde ve hangi önceliklere göre açılacağı, Milli
Eğitim Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir.
(Mülga: 15/5/2008-5763/37 md.)
B) İlköğretim:
I – Kapsam:
Madde 22 – (Değişik:27/6/2019-7180/4 md.)
Mecburi ilköğretim çağı, 6-14 yaş grubundaki çocukları kapsar. İlkokulların birinci
sınıflarına o yılın 31 Aralık tarihinde 72 ayını dolduran çocukların kaydı yapılır. Ancak
çocuğun gelişim durumuna bağlı olarak okula erken başlaması veya kaydının ertelenmesi ile
ilgili hususlar yönetmelikle düzenlenir.
II – Amaç ve görevler:
Madde 23 – İlköğretimin amaç ve görevleri, milli eğitimin genel amaçlarına ve temel
ilkelerine uygun olarak,
1. Her Türk çocuğuna iyi bir vatandaş olmak için gerekli temel bilgi, beceri, davranış
ve alışkanlıkları kazandırmak; onu milli ahlak anlayışına uygun olarak yetiştirmek;
2. Her Türk çocuğunu ilgi, istidat ve kabiliyetleri yönünden yetiştirerek hayata ve üst
öğrenime hazırlamaktır.
3. (Ek: 16/8/1997 – 4306/4 md.) İlköğretimin son ders yılının ikinci yarısında öğrencilere,
ortaöğretimde devam edilebilecek okul ve programların hangi mesleklerin yolunu açabileceği ve
bu mesleklerin kendilerine sağlayacağı yaşam standardı konusunda tanıtıcı bilgiler vermek üzere
rehberlik servislerince gerekli çalışmalar yapılır.
III – Kuruluş:
a) İlköğretim kurumları:
Madde 24 – (Değişik: 30/3/2012 – 6287/8 md.)
İlköğretim kurumlarının ilkokul ve ortaokul olarak bağımsız okullar hâlinde kurulması
esastır. Ancak imkân ve şartlara göre ortaokullar, ilkokullarla veya liselerle birlikte de kurulabilir.
b) Kuruluş şekilleri:
Madde 25 – (Değişik: 16/6/1983 – 2842/9 md.)
(Mülga birinci fıkra: 16/8/1997 – 4306/9 md.; Yeniden düzenleme: 30/3/2012-6287/9
md.) İlköğretim kurumları; dört yıl süreli ve zorunlu ilkokullar ile dört yıl süreli, zorunlu ve
farklı programlar arasında tercihe imkân veren ortaokullar ile imam-hatip ortaokullarından
oluşur. Ortaokullar ile imam-hatip ortaokullarında lise eğitimini destekleyecek şekilde
öğrencilerin yetenek, gelişim ve tercihlerine göre seçimlik dersler oluşturulur. Ortaokul ve
liselerde, Kur’an-ı Kerim ve Hz. Peygamberimizin hayatı, isteğe bağlı seçmeli ders olarak
okutulur. Bu okullarda okutulacak diğer seçmeli dersler ile imam-hatip ortaokulları ve diğer
ortaokullar için oluşturulacak program seçenekleri Bakanlıkça belirlenir.
Nüfusun az ve dağınık olduğu yerlerde, köyler gruplaştırılarak, merkezi durumda olan
köylerde ilköğretim bölge okulları ve bunlara bağlı pansiyonlar, gruplaştırmanın mümkün
olmadığı yerlerde yatılı ilköğretim bölge okulları kurulur.
C) Orta öğretim:
I – Kapsam:
Madde 26 – (Değişik: 2/12/2016-6764/23 md.)
Ortaöğretim; ilköğretime dayalı dört yıllık zorunlu örgün veya yaygın öğrenim veren
genel, mesleki ve teknik öğretim kurumları ile mesleki eğitim merkezlerinin tümünü kapsar.
Bu okul ve kurumları bitirenlere, bitirdikleri programın özelliğine göre diploma verilir. Ancak
mesleki eğitim merkezi öğrencilerinin diploma alabilmeleri için Millî Eğitim Bakanlığınca
belirlenen fark derslerini tamamlaması zorunludur.
II – Ortaöğretimden yararlanma hakkı:
Madde 27 – İlköğretimini tamamlayan ve ortaöğretime girmeye hak kazanmış olan her
öğrenci, ortaöğretime devam etmek ve ortaöğretim imkanlarından ilgi, istidat ve kabiliyetleri
ölçüsünde yararlanmak hakkına sahiptir.
III – Amaç ve görevler:
Madde 28 – Ortaöğretimin amaç ve görevleri, Milli Eğitimin genel amaçlarına ve
temel ilkelerine uygun olarak,
1. Bütün öğrencilere ortaöğretim seviyesinde asgari ortak bir genel kültür vermek
suretiyle onlara kişi ve toplum sorunlarını tanımak, çözüm yolları aramak ve yurdun iktisadi
sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunmak bilincini ve gücünü kazandırmak,
2. Öğrencileri, çeşitli program ve okullarla ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve
doğrultusunda yüksek öğretime veya hem mesleğe hem de yüksek öğretime veya hayata ve iş
alanlarına hazırlamaktır.
Bu görevler yerine getirilirken öğrencilerin istekleri ve kabiliyetleri ile toplum
ihtiyaçları arasında denge sağlanır.
IV – Kuruluş:
Madde 29 – (Değişik birinci fıkra: 2/12/2016-6764/24 md.) Ortaöğretim, çeşitli
programlar uygulayan liseler ile mesleki eğitim merkezlerinden meydana gelir.
(Mülga ikinci fıkra: 2/12/2016-6764/24 md.)
Nüfusu az ve dağınık olan ve Milli Eğitim Bakanlığınca gerekli görülen yerlerde,
ortaöğretimin, genel, mesleki ve teknik öğretim programlarını bir yönetim altında uygulayan
çok programlı liseler kurulabilir.
Ortaöğretim kurumlarının öğrenim süresi, uygulanan programın özelliğine göre, Milli
Eğitim Bakanlığınca tespit edilir.
V – Ortaöğretimde yöneltme:
Madde 30 – Yöneltme ilköğretimde başlar; yanılmaları önlemek ve muhtemel
gelişmelere göre yeniden yöneltmeyi sağlamak için ortaöğretimde de devam eder.
Yöneltme esasları ve çeşitli programlar veya ortaöğretim okulları arasında yapılacak
yatay ve dikey geçiş şartları, Milli Eğitim Bakanlığınca düzenlenir.
VI – Yükseköğretime geçiş:
Madde 31 – (Değişik: 16/6/1983 – 2842/10 md.)
Lise veya dengi okulları bitirenler, yükseköğretim kurumlarına girmek için aday
olmaya hak kazanır.
Hangi yükseköğretim kurumlarına, hangi programları bitirenlerin nasıl girecekleri,
giriş şartları Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliği yapılarak Yükseköğretim Kurulu tarafından
tespit edilir.
VII – İmam-hatip liseleri:
Madde 32 – İmam – hatip liseleri, imamlık, hatiplik ve Kur’an kursu öğreticiliği gibi dini
hizmetlerin yerine getirilmesi ile görevli elemanları yetiştirmek üzere, Milli Eğitim Bakanlığınca
açılan ortaöğretim sistemi içinde, hem mesleğe hem yüksek öğrenime hazırlayıcı programlar
uygulayan öğretim kurumlarıdır.
VIII – Güzel sanatlar eğitimi:
Madde 33 – Güzel sanatlar alanlarında özel istidat ve kabiliyetleri beliren çocukları
küçük yaşlardan itibaren yetiştirmek üzere ilköğretim ve orta öğretim seviyesinde ayrı okullar
açılabilir veya ayrı yetiştirme tedbirleri alınabilir. Özellikleri dolayısiyle bunların kuruluş,
işleyiş ve yetiştirme ile ilgili esasları ayrı bir yönetmelikle düzenlenir.
D) Yükseköğretim:
I – Kapsam:
Madde 34 – Yüksek öğretim, orta öğretime dayalı en az iki yıllık yüksek öğrenim
veren eğitim kurumlarının tümünü kapsar.
II – Amaç ve görevler:
Madde 35 – Yüksek ögretimin amaç ve görevleri, milli eğitimin genel amaçlarına ve
temel ilkelerine uygun olarak,
1. Öğrencileri ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yurdumuzun bilim
politikasına ve toplumun yüksek seviyede ve çeşitli kademelerdeki insan gücü ihtiyaçlarına göre
yetiştirmek;
2. Çeşitli kademelerde bilimsel öğretim yapmak;
3. Yurdumuzu ilgilendirenler başta olmak üzere, bütün bilimsel, teknik ve kültürel
sorunları çözmek için bilimleri genişletip derinleştirecek inceleme ve araştırmalarda bulunmak;
4. Yurdumuzun türlü yönde ilerleme ve gelişmesini ilgilendiren bütün sorunları,
Hükümet ve kurumlarla da elbirliği etmek suretiyle öğretim ve araştırma konusu yaparak
sonuçlarını toplumun yararlanmasına sunmak ve Hükümetçe istenecek inceleme ve
araştırmaları sonuçlandırarak düşüncelerini bildirmek;
5. Araştırma ve incelemelerinin sonuçlarını gösteren, bilim ve tekniğin ilerlemesini
sağlayan her türlü yayınları yapmak;
6. Türk toplumunun genel seviyesini yükseltici ve kamu oyunu aydınlatıcı bilim
verilerini sözle, yazı ile halka yaymak ve yaygın eğitim hizmetlerinde bulunmaktır.
III – Kuruluş:
a) Yükseköğretim kurumları:
Madde 36 – (Değişik: 16/6/1983 – 2842/11 md.)
Yükseköğretim kurumları şunlardır:
1. Üniversiteler,
2. Fakülteler,
3. Enstitüler,
4. Yüksekokullar,
5. Konservatuvarlar,
6. Meslek yüksekokulları
7. Uygulama ve araştırma merkezleri,
Yükseköğretim kurumlarının amaçları, açılış, kuruluş ve işleyişleri ile öğretim
elemanlarına ilişkin esaslar ve yükseköğretim kurumları ile ilgili diğer hususlar, özel kanunlarında
belirlenir.
b) Yükseköğretimin düzenlenmesi:
Madde 37 – Yüksek öğretim, milli eğitim sistemi çerçevesinde, öğrencileri lisans
öncesi, lisans ve lisans üstü seviyelerinde yetiştiren bir bütünlük içinde düzenlenir.
Bu bütünlük içinde çeşitli görevleri yerine getiren ve farklı seviyelerde öğretim yapan
kuruluşlar bulunur.
Farklı seviyeler ve kuruluşlar arasında öğrencilere kabiliyetlerine göre, yatay ve dikey
geçiş yolları açık tutulur.
IV – Yükseköğretimin paralı oluşu:
Madde 38 – Yüksek öğretim paralıdır. Başarılı olan fakat maddi imkanları elverişli
olmayan öğrencilerin kayıt ücreti, imtihan harcı gibi her türlü öğrenim giderleri burs, kredi
yatılılık ve benzeri yollarla sağlanır.
Öğrenim harç ve ücretlerinin tutarları ve bunların ödenme tarzları ile burs ve kredilerin
tutarları ve bunların veriliş esasları, Maliye Bakanlığı ile birlikle hazırlanacak yönetmelikle
tespit edilir.4
Bazı alanlar için mecburi hizmet karşılığı öğrenci yetiştirilmesi hakkındaki hükümler
saklıdır.
V – Yükseköğretim planlaması:
Madde 39 – Yüksek öğretimde, öğretim elemanlarından, tesislerden ve öğrencinin
zamanından en verimli bir şekilde yararlanmayı mümkün kılacak ve çeşitli bölgelerdeki yüksek
öğretim kurumlarının dengeli bir şekilde gelişmesini sağlayacak tedbirler alınır; yüksek
öğretimin bütününü kapsayan ve orta öğretimle ilgisini sağlayan bir planlama düzeni kurulur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yaygın Eğitim
I – Kapsam, amaç ve görevler:
Madde 40 – Yaygın eğitimin özel amacı, milli eğitimin genel amaçlarına ve temel
ilkelerine uygun olarak, örgün eğitim sistemine hiç girmemiş yahut, herhangi bir kademesinde
bulunan veya bu kademeden çıkmış vatandaşlara, örgün eğitimin yanında veya dışında,
1. Okuma – yazma öğretmek, eksik eğitimlerini tamamlamaları için sürekli eğitim
imkanları hazırlamak,
4 Bu fıkradaki öğrenim harç ve ücretlerine ilişkin düzenlemenin yönetmelikle yapılmasını öngören kural Anayasa
Mahkemesinin 26/3/1974 tarih ve E.1973/32, K. 1974/11 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir.
2. Çağımızın bilimsel, teknolojik, iktisadi, sosyal ve kültürel gelişmelerine uymalarını
sağlayıcı eğitim imkanları hazırlamak,
3. Milli kültür değerlerimizi koruyucu, geliştirici, tanıtıcı, benimsetici nitelikte eğitim
yapmak,
4. Toplu yaşama, dayanışma, yardımlaşma, birlikte çalışma ve örgütlenme anlayış ve
alışkanlıkları kazandırmak,
5. İktisadi gücün arttırılması için gerekli beslenme ve sağlıklı yaşama şekil ve usullerini
benimsetmek,
6. Boş zamanları iyi bir şekilde değerlendirme ve kullanma alışkanlıkları kazandırmak,
7. Kısa süreli ve kademeli eğitim uygulayarak ekonomimizin gelişmesi doğrultusunda
ve istihdam politikasına uygun meslekleri edinmelerini sağlayıcı imkanlar hazırlamak,
8. Çeşitli mesleklerde çalışmakta olanların hizmet içinde ve mesleklerinde gelişmeleri
için gerekli bilgi ve becerileri kazandırmaktır.
II – Kuruluş:
Madde 41 – Yaygın eğitim, örgün eğitim ile birbirini tamamlayacak, gereğinde aynı
vasıfları kazandırabilecek ve birbirinin her türlü imkanlarından yararlanacak biçimde bir
bütünlük içinde düzenlenir.
Yaygın eğitim, genel ve mesleki – teknik olmak üzere iki temel bölümden meydana
gelir. Bu bölümler birbirini destekleyici biçimde hazırlanır.
III – Koordinasyon:
Madde 42 – Genel, mesleki ve teknik yaygın eğitim alanında görev alan resmi, özel ve
gönüllü kuruluşların çalışmaları arasındaki koordinasyon Milli Eğitim Bakanlığınca sağlanır.
Genel yaygın eğitim programlarının düzenleniş şekli yönetmelikle tespit edilir.
Mesleki ve teknik yaygın eğitim faaliyetlerini yürüten Bakanlıklar ile özerk eğitim
kurumları ve resmi ve özel işletmeler arasında Milli Eğitim Bakanlığınca sağlanacak
koordinasyon ve işbirliğinin esasları kanunla düzenlenir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Öğretmenlik Mesleği
1 – Öğretmenlik:
Madde 43 – (Mülga: 3/2/2022-7354/10 md.)
II – Milli Eğitim Bakanlığına bağlı “Eğitim Yüksekokulu ” açma yetkisi:
Madde 44 – (Değişik: 16/6/1983 – 2842/12 md.)
Öğretmenlik formasyonu veren ve öğretmen yetiştiren Milli Eğitim Bakanlığına bağlı
eğitim yüksekokulları, Cumhurbaşkanı kararı ile kurulabilirler.5
5 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 62 nci maddesiyle, bu maddede yer alan “Yükseköğretim Kurulunun
görüşü alınarak, Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirilmiştir.
III – Öğretmenlerin nitelikleri ve seçimi:
Madde 45 – (Mülga: 3/2/2022-7354/10 md.)
IV – Öğretmenlerin bölge hizmeti:
Madde 46 – Öğretmenlikte yurdun çeşitli bölgelerinde görev yapmak esastır.
Hizmet bölgeleri ve ihtiyaçlara göre bu bölgelerarası yer değiştirme esasları yönetmelikle
düzenlenir.
V – Uzman ve usta ögreticiler:
Madde 47 – (Değişik: 16/6/1983 – 2842/14 md.)
Örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ve hizmetiçi yetiştirme kurs, seminer ve
konferanslarında uzman ve usta öğreticiler de geçici veya sürekli olarak görevlendirilebilir.
Öğretim tür ve seviyelerine göre uzman ve usta öğreticilerin seçimlerinde aranacak
şartlar, görev ve yetkileri, yönetmeliklerle tespit edilir.
VI – Öğretmenlerin hizmet içi yetiştirilmesi:
Madde 48 – Öğretmenlerin daha üst öğrenim görmelerini sağlamak üzere yaz ve
akşam okulları açılır veya hizmet içinde yetiştirilmeleri maksadıyle kurslar ve seminerler
düzenlenir.
Yaz ve akşam okulları öğretmen yetiştiren kurumlarca açılır; bunlara devam ederek
yeterli krediyi dolduran öğretmenlere o kurumun belge veya diploması verilir.
Milli Eğitim Bakanlığınca açılan kurs ve seminerlere devam edenlerden başarı
sağlayanlara belge verilir. Bu belgelerin, öğretmenlerin atama, yükselme ve nakillerinde ne
ölçüde ve nasıl değerlendirileceği yönetmelikle düzenlenir.
VII – Yurt içi ve yurt dışı yetişme imkanları:
Madde 49 – Yurt içinde ve dışında daha üst öğrenim yapmak veya bilgi, görgü ve
ihtisaslarını arttırmak isteyen öğretmenlerin belli şartlarla, aylıklı veya aylıksız izinli
sayılmaları sağlanır; bu şartlar, milli eğitimin ihtiyaçları gözönünde tutularak, hazırlanacak
yönetmelikle belirtilir.
VIII – Öğretmen konutları:
Madde 50 – Milli Eğitim Bakanlığınca gerekli görülen yerlerde, özellikle mahrumiyet
bölgelerinde görevli öğretmenlere konut sağlanır.
Konutlar okul binaları ile birlikte planlanır ve yapılır.
Eski eğitim kurumlarının konut ihtiyacı bir plana bağlanır ve bu konutların yapımı
için, her yıl Milli Eğitim Bakanlığı Bütçesine gerekli ödenek konur.
IX – Öğretmenlerin izin ve tatilleri:
Madde 50/A – (Ek:15/4/2020-7243/24 md.)
Öğretmenler, yaz tatili içinde aralıksız iki ay izinlidirler. Ancak bu iki aylık izin
sürelerine dokunulmadan kalan tatil zamanlarında yönetmelikle belirlenecek meslekle ilgili
çalışmalara katılmakla yükümlüdürler.
Rehberlik öğretmenleri tercih danışmanlığı, alan ve ders seçimi, öğrenci tanılama sürecine
bağlı olarak yapılacak çalışmalarda ihtiyaç duyulması halinde izin ve tatil dönemlerinde de
görevlendirilebilir. Bu durumda rehberlik öğretmenlerinin izinleri bir aydan az olamaz.
İlçe, il veya ülke genelinde genel hayatı etkileyen salgın hastalık, doğal afet, elverişsiz hava
koşulları gibi nedenlerle eğitim ve öğretim faaliyetinin iki haftadan fazla süreyle yapılamaması
halinde uygulanacak telafi programlarının ders yılı içerisinde tamamlanamadığı durumlarda yaz
tatilinde yapılacak eğitim ve öğretim faaliyetleri nedeniyle Milli Eğitim Bakanlığınca
öğretmenlerin izinleri kısaltılabilir. Bu durumda öğretmenlerin izinleri bir aydan az olamaz.
Kendilerine ikinci görev olarak okul/kurum yöneticiliği verilenler ve yüz yüze eğitim
yapılmayan eğitim kurumlarında görevli öğretmenler ile Bakanlık merkez teşkilatı ve il/ilçe
milli eğitim müdürlüklerinde görevlendirilen (yöneticilik dahil) öğretmenler yıllık izinlerini
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 102 nci maddesi ve 103 üncü maddesinin birinci
fıkrası hükümlerine göre kullanır. Okul müdürleriyle müdür yardımcıları tatil aylarında okul
işlerini ayarlamak ve düzenlemek şartı ile, sıra ile izinlerini kullanırlar.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Okul Binaları ve Tesisleri
Okul yapıları ve taşınmazları:6
Madde 51 – Her derece ve türdeki eğitim kurumlarına ait bina ve tesisler çevrenin
ihtiyaçlarına ve uygulanacak programların özelliklerine göre Milli Eğitim Bakanlığınca planlanır
ve yaptırılır.
Bu maksatla her yıl Milli Eğitim Bakanlığı bütçesine gerekli ödenek konur.
Arsa temini ile okul bina ve tesislerin yapım ve donatımında, Devletin azami
imkanlarının kullanılması yanında vatandaşların her türlü yardımlarından da yararlanılır ve
yardımlar teşvik edilir ve değerlendirilir.
(Ek fıkra: 3/12/2003-5005/1 md.; Değişik dördüncü fıkra: 24/7/2008-5793/3 md.)
Milli Eğitim Bakanlığına tahsisli Hazine mülkiyetindeki taşınmazların Milli Eğitim Bakanlığı
ile mutabık kalınarak tahsislerini kaldırmaya ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol
Kanununun 46 ncı maddesine bağlı olmaksızın satışına Maliye Bakanı yetkilidir. Ayrıca bu
taşınmazlardan Milli Eğitim Bakanlığınca uygun görülenler, Maliye Bakanlığı tarafından,
24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümleri
çerçevesinde özelleştirilmek üzere Özelleştirme İdaresi Başkanlığına bildirilir. Bunun üzerine
6 Bu madde başlığı”I-Okul yapıları:” iken, 3/12/2003 tarihli ve 5005 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle metne
işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
söz konusu taşınmazlar Özelleştirme Yüksek Kurulunca özelleştirme kapsam ve programına
alınır. Özelleştirme uygulamasına ilişkin iş ve işlemler 4046 sayılı Kanuna göre Özelleştirme
İdaresi Başkanlığınca yürütülür.
(Ek fıkra: 3/12/2003-5005/1 md.; Değişik beşinci fıkra: 24/7/2008-5793/3 md.)
4046 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde taşınmazların özelleştirilmesi sonucu elde edilecek
gelirler, özelleştirme giderleri düşüldükten sonra Hazineye aktarılır. Bu taşınmazların
satışından elde edilen gelirleri, bir yandan genel bütçenin (B) işaretli cetveline gelir, diğer
yandan ihtiyaç duyulan yerlerde okul yapımı ve onarımı amacıyla kullanılmak üzere Milli
Eğitim Bakanlığı bütçesine ödenek kaydetmeye Maliye Bakanı yetkilidir. Sermaye ödenekleri
yılı yatırım programıyla ilişkilendirilir.
BEŞİNCİ KISIM
Eğitim Araç ve Gereçleri
I – Kapsam:
Madde 52 – Eğitim araç ve gereçleri, eğitim kurumlarında kullanılacak ders kitapları
ile öğretmen ve öğrencilere kaynak ve yardımcı olacak basılı eğitim malzemesini, milli
eğitimin genel amaçlarının gerçekleşmesine yararlı olacak diğer eserleri ve eğitim araç ve
gereçlerini kapsar.
II – Görev:
Madde 53 – Milli Eğitim Bakanlığı, kendisine bağlı eğitim kurumlarının eğitim araç
ve gereçlerini, gelişen eğitim teknolojisine ve program ve metotlara uygun olarak sağlamak,
geliştirmek, yenileştirmek, standartlaştırmak, kullanılma süresini ve telif haklarını ve ders
kitabı fiyatlarını tespit etmek, paralı veya parasız olarak ilgililerin yararlanmasına sunmakla
görevlidir.
III – Görevin yerine getirilmesi:
Madde 54 – Milli Eğitim Bakanlığı eğitim araç ve gereçlerini,
1. Hazırlamak, imal etmek ve satın almak;
2. Kişilere veya kuracağı komisyonlara veya yarışmalar düzenleyerek hazırlatmak;
3. Özel kesimce hazırlananlar veya imal edilenler arasından seçmek veya tavsiye
etmek suretiyle 53 üncü maddede belirtilen görevini yerine getirir.
IV – Okullarda okutulacak kitapların tespiti ve ücret ödenmesi:
Madde 55 – (Değişik: 3/12/2003 – 5005/2 md.)
(İptal birinci fıkra: Anayasa Mahkemesi’nin 15/5/2008 tarihli, E.: 2004/1, K.:
2008/106 sayılı Kararı ile.)
Millî Eğitim Bakanlığınca hazırlanacak veya hazırlatılacak kitaplar ile eğitim araç ve
gereçlerini hazırlama, inceleme ve redaksiyonunda görevlendirilenlere ücret ödenir.
Ders kitaplarına ilişkin yarışmalarda derece alanlara verilecek ödülün ödeme, usul ve
esasları ile miktarı yönetmelikle belirlenir.
Özel kesimce hazırlanan ve okullarda ders kitabı olarak okutulmak üzere Millî Eğitim
Bakanlığına gönderilen eserler ücret karşılığı incelenir.
Ders kitaplarının kabulü, uygunluk süresi, telif hakkı ve ücretlerle ilgili esaslar; inceleme
işlemleri ve alınacak inceleme ücreti miktarı; Millî Eğitim Bakanlığınca incelettirilecek eserler
için ödenecek ücret miktarı; ders kitaplarının hazırlanması ve incelenmesinde aranacak kriterler
ile ders kitabı üreten yayın evlerinde aranacak kriterler; ders kitabı dışındaki diğer kitap ve eğitim
araçlarının kullanımı ve bunlardan hangileri için inceleme ücreti alınacağı ve ödeneceği ile ilgili
esas ve usuller Millî Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
ALTINCI KISIM
Eğitim ve Öğretim Alanındaki Görev ve Sorumluluk
I – Yürütme, gözetim ve denetim:
Madde 56 – Eğitim ve öğretim hizmetinin, bu kanun hükümlerine göre Devlet adına
yürütülmesinden, gözetim ve denetiminden Milli Eğitim Bakanlığı sorumludur.
II – Yasaklık:
Madde 57 – Askeri maksatlarla açılacak okullar hariç, bu kanun hükümlerine aykırı
hiç bir eğitim faaliyetinde bulunulamaz.
III – Okul açma yetkisi:
Madde 58 – (Değişik: 16/6/1983 – 2842/16 md.)
Türkiye’de ilköğretim okulu, lise veya dengi okullar, Milli Eğitim Bakanlığının izni
olmaksızın açılamaz.
Milli Eğitim Bakanlığı veya diğer bir bakanlık tarafından açılmış veya açılacak okullar
(…)7
ile özel okulların derecelerinin tayini, Milli Eğitim Bakanlığına aittir.
(Değişik üçüncü fıkra: 25/7/2016-KHK-669/51 md.; Aynen kabul: 9/11/2016-
6756/51 md.) Askeri eğitim kurumlarının dereceleri ve müfredatı, Milli Savunma Bakanlığı
ile birlikte tespit edilir.
Diğer bakanlıklara bağlı lise ve dengi okulların program ve yönetmelikleri, ilgili
bakanlıkla Milli Eğitim Bakanlığı tarafından birlikte yapılır ve Milli Eğitim Bakanlığınca onanır.
Diğer bakanlıklara bağlı okullar, Milli Eğitim Bakanlığının gözetim ve denetimine
tabidir. Gözetim ve denetim sonunda uygun eğitim ortamı ve niteliği taşımayan kurumların
denkliği usulüne uygun şekilde Milli Eğitim Bakanlığınca iptal edilir. Buna ait esaslar
Cumhurbaşkanınca çıkarılan bir yönetmelikle düzenlenir.8
7 25/7/2016 tarihli ve 669 sayılı KHK’nin 51 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “(Askeri liseler dahil)” ibaresi
yürürlükten kaldırılmış olup, daha sonra bu hüküm 9/11/2016 tarihli ve 6756 sayılı Kanunun 51 inci maddesiyle
aynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.
8 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 62 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Bakanlar Kurulunca” ibaresi
“Cumhurbaşkanınca” şeklinde değiştirilmiştir.
IV – Yurt dışı eğitim:
Madde 59 – Türk vatandaşlarının yurt dışında eğitim, öğrenim ve ihtisas görmeleri ile
ilgili Devlet hizmetlerinin düzenlenmesinden (askeri öğrenciler hariç), Milli Eğitim Bakanlığı
sorumludur.
YEDİNCİ KISIM
Son Hükümler
I – Kenar başlıkları:
Madde 60 – Bu kanunun madde kenar başlıkları, sadece ilgili oldukları maddelerin
konusunu ve maddeler arasındaki sıralama ve bağlantıyı göstermekte olup kanun metnine
dahil değildir.
II – Kaldırılan hükümler:
Madde 61 – 1340 tarih ve 439 sayılı Orta Tedrisat Muallimleri Kanununun 3 üncü
maddesi, 22/3/1926 tarih ve 789 sayılı Maarif Teşkilatına dair Kanunun 3 ve 4 üncü maddeleri,
6/6/1949 tarih ve 5429 sayılı Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda okutturulacak ders
kitaplarının seçilmesi, basılması ve dağıtılması hakkında Kanun, 5/1/1961 tarih ve 222 sayılı
İlköğretim ve Eğitim Kanununun 69 uncu maddesi ve diğer kanunların bu kanuna aykırı
hükümleri, bu kanunun yayımı tarihinde, yürürlükten kalkar.
III – Yönetmelikler:
Madde 62 – Bu kanunda sözü geçen yönetmelikler, Kanunda belirtilen genel amaç ve
temel ilkelere uygun olarak Milli Eğitim Bakanlığınca, kanunun yürürlüğe girmesinden
itibaren en geç bir yıl içinde çıkarılır.
Ek Madde 1 – (Ek: 16/6/1983 – 2842/17 md.)
14/6/1973 tarihli ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununda geçen “temel eğitim”
terimi “ilköğretim” olarak değiştirilmiştir.
Geçici Madde 1 – Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, yüksek öğrenim kurumlarında
öğrenci bulunanlar hakkında 38 inci madde hükmü uygulanmaz.
Geçici Madde 2 – (Ek: 16/6/1983 – 2842/18 md.; Mülga: 16/8/1997 – 4306/9 md.)
Geçici Madde 3 – (Ek: 30/3/2012 – 6287/11 md.)
Zorunlu ortaöğretim 2012-2013 eğitim-öğretim yılından itibaren uygulanmaya başlanır.
Bakanlar Kurulu uygulamayı bir eğitim-öğretim yılı ertelemeye yetkilidir.
Geçici Madde 4 – (Ek: 1/3/2014-6528/6 md.)
Bu maddenin yayımı tarihinden önce, uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik unvanlarını
mahkeme kararıyla elde edenlerin, mahkeme kararının aleyhlerine kesinleşmesi hâlinde bu
kişilere unvanlarının iptal edildiği tarihten önce yapılan ödemeler geri alınmaz.
43 üncü maddeye bu Kanunla eklenen beşinci, altıncı ve yedinci fıkra hükümleri, bu
Kanunun yayımı tarihinden sonra aday öğretmen olarak göreve başlayanlar hakkında uygulanır.
IV – Yürürlük:
Madde 63 – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
V – Yürütme:
Madde 64 – Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.